Ánh nắng rất cần thiết cho làn da và cơ thể. Nhưng tùy vào thời gian, cường độ nhất định, ánh nắng từ bạn thân có thể thành kẻ thù của da, nhất là những tác hại từ tia UVA, UVB có trong ánh sáng mặt trời có thể khiến làn da của bạn lão hóa hoặc đen sạm đi.
Tác động của ánh sáng mặt trời
Những tác động của ánh nắng mặt trời lên da và tổng trạng sức khỏe có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, loại da, tuổi tác và một số yếu tố khác.
Các tác động này có thể dẫn đến những thay đổi về mặt thẩm mỹ trên cơ thể bao gồm sự lão hóa sớm, hình thành các nếp nhăn, sạm nám da, mất sắc tố da. Bên cạnh đó cũng có thể gây ra tổn hại nghiêm trọng hơn như ung thu da.
Thành phần chính của ánh nắng mặt trời gây tổn hại cho cơ thể là bức xạ UVA và UVB.
Ánh nắng mặt trời ảnh hưởng rất lớn đến làn da
Tác động của ánh sáng mặt trời trên da
UVA kích hoạt các sắc tố melanin sẵn có trên bề mặt da ở lớp biểu bì, làm cho da bị rám nắng nhưng các vết rám này sẽ mất đi nhanh chóng. Ngoài ra, tia UVA còn xâm nhập vào các lớp sâu hơn gây ảnh hưởng lên hệ thống mạch máu và mô liên kết, kết quả là da dần dần mất đi tính đàn hồi và các nếp nhăn cũng từ đó xuất hiện.
Do vậy, hiện tượng lão hóa sẽ tiến triển sớm nếu da tiếp xúc với một lượng lớn UVA. Hơn nữa, các nghiên cứu gần đây cũng cho rằng nó có thể làm tăng cường sự phát triển của bệnh ung thư da. Các cơ chế tác động của UVA hiện vẫn chưa được hiểu một cách đầy đủ, nhưng giả thuyết phổ biến nhất hiện nay cho rằng các tổn hại đó chính là do sự kích thích oxy hóa trong tế bào.
Tác hại của tia UVA, UVB trên da
UVB kích thích sự sản sinh các sắc tố melanin mới, điều này dẫn đến việc xuất hiện các vết sắc tố đậm trên da trong một vài ngày. Các vết rám này có thể tồn tại trong một thời gian tương đối dài. Song song đó tia UVB cũng kích thích tăng tạo và làm dày lớp sừng. Các phản ứng này là phản ứng tự vệ để bảo vệ cơ thể trước tác động bất lợi của UVB.
Dù vậy, lượng lớn tia UVB sẽ gây cháy nắng và làm tăng khả năng phát triển ung thư. Tỷ lệ bệnh ung thư da cao trên những bệnh nhân này cho thấy việc tổn hại trực tiếp lên DNA của tia UV có thể là cơ chế có liên kết mật thiết với sự phát triển của ung thư da.
Trên hệ thống miễn dịch
Hầu hết các nghiên cứu cho đến nay đều chỉ tập trung vào bức xạ UVB, vì nó được cho là quan trọng hơn UVA trong việc tác động lên hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, gần đây người ta bắt đầu quan tâm đến các tác động của UVA lên hệ thống này. Các nhà khoa học tin rằng các bức xạ cực tím được hấp thụ bởi các phân tử nằm trong da. Điều này dẫn đến những thay đổi trong việc phân phối và hoạt động của một số phần tử và tế bào quan trọng của hệ miễn dịch. Sự thay đổi làm mất cân bằng gây ra bởi việc đáp ứng miễn dịch thông qua các tế bào và kháng thể có thể làm giảm khả năng của cơ thể để tự bảo vệ mình chống lại một số bệnh tật.
Phân loại chống nắng để bảo vệ da trước tác hại của tia UV
Khi ra nắng, cơ thể sẽ có phản ứng tự vệ thông qua các cơ chế sau:
- Tăng độ dày của lớp sừng, giúp che chắn tốt hơn các tác động của tia UV.
- Tăng cường sản sinh sắc tố da melanin.
- Tăng tiết acid urocanic.
Các phản ứng này giúp bảo vệ cơ thể, đặc biệt là bảo vệ làn da hạn chế được các tác động bất lợi của tia UV. Tuy nhiên, hầu hết chúng luôn luôn kèm theo những phản ứng phụ gây nên những vấn đề cho da.
Phản ứng tăng độ dày của lớp sừng làm cho lớp sừng dày và cứng hơn khiến cho da trông sần và sạm lại, hơn nữa việc này còn gây tắc nghẽn lỗ chân lông, dầu không tiết ra được tạo môi trường thuận lợi cho khuẩn mụn phát triển, đồng thời những khuẩn mụn này sẽ không ngừng sinh sôi chứ không bị chết đi do không tiếp xúc được với 02 (do lớp sừng cản lại).
Phản ứng tăng cường sản sinh sắc tố da melanin đối với da khỏe, khi không tiếp xúc với ánh nắng nữa thì sau một thời gian ngắn, các sắc tố này sẽ dần dần phân hủy và trả lại màu da như ban đầu. Tuy nhiên đối với những loại da khô, không được dưỡng ẩm tốt và có sẵn các vết sắc tố nằm bên trong thì sau khi trồi lên, chúng sẽ chuyển biến thành nám và đốm nâu, đồi mồi… không hồi phục.
Cơ thể sẽ tăng cường sản xuất melanin để tự bảo vệ trước tác hại của nắng
Vì vậy, sử dụng các biện pháp chống nắng luôn luôn thực sự cần thiết để bảo vệ da. Có 2 biện pháp chống nắng, đó là chống nắng bằng trang phục và chống nắng bằng mỹ phẩm.
Về cơ bản, các sản phẩm chống nắng được chia thành 2 loại:
- Chống nắng vật lý: các chất thường hay được sử dụng là kẽm oxid và titan oxid…
- Chống nắng hóa học: các chất thường hay được sử dụng là octinoxate, octocrylene, methoxycinnamate…